Τα «αλληγορικά» εδάφια του Κορανίου

Το Κοράνι έχει διάφορα σημεία που στον σύγχρονο άνθρωπο προκαλούν τουλάχιστον σκεπτικισμό: έχει εδάφια που λένε ξεκάθαρα ότι η γη είναι επίπεδη, ότι ο Μουχάμμαντ έσχισε στα δυο τη σελήνη, ότι ο Αλλάχ κάνει τους ανθρώπους να λοξοδρομούν και μετά τους τιμωρεί γι’ αυτό κ.α. Έχει επίσης και σημεία τελείως ακατανόητα, και έννοιες που σε άλλες θρησκείες σημαίνουν κάτι, αλλά στο Ισλάμ τίποτα (π.χ. ότι ο Ιησούς είναι ο Λόγος του Θεού). Όλα αυτά τα σημεία προκαλούν πονοκέφαλο στους απολογητές του Ισλάμ, καθώς φέρνουν ερωτήσεις τόσο από άλλους μουσουλμάνους όσο και από ανθρώπους επικριτικούς προς το Ισλάμ. Και δεν είναι οι μόνοι που πονοκεφαλιάζουν μ’ αυτά: Προφανώς κι ο ίδιος ο Μουχάμμαντ προβληματιζόταν, αφού από την αρχή της ‘αποκάλυψής’ του το Κοράνι δημιουργούσε υποψίες και αμφιβολίες σε πολλούς που το άκουγαν, και μάλιστα Εβραίους. Τότε «κατέβηκε» στη Μεδίνα από τον Αλλάχ ένας βολικός στίχος, ο εξής:

3:7 Είναι Εκείνος που έστειλε κάτω σε σένα το Βιβλίο, όπου άλλα εδάφια είναι φανερά (που έχουν μόνο μια σημασία) κι αποτελούν το θεμέλιο του Βιβλίου, και άλλα είναι αλληγορικά (που έχουν παραπάνω σημασίες). Είναι εκείνοι που οι καρδιές τους είναι διεστραμμένες, αναζητούν το διχασμό (των πιστών) και ψάχνουν για κρυμμένες έννοιες (που συμφωνούν με τα κακά πάθη τους), στην αλληγορική πλευρά των στίχων. Κι όμως κανείς δεν γνωρίζει τις κρυμμένες έννοιές τους, παρά μόνο ο ΑΛΛΑΧ. Κι όσοι πάλι έχουν καλά θεμέλια στη γνώση (είναι θετικοί) λένε: Πιστεύομε σ’ Αυτό (στα φανερά κι αλληγορικά εδάφια). Ό,τι περικλείεται στο Βιβλίο έρχεται απ’ τον Κύριό μας» και κανείς δεν θα συλλάβει την έννοια απ’ το Βιβλίο, παρά μόνο οι άνθρωποι που έχουν κατανόηση.

Ο στίχος αυτός, που οπωσδήποτε έλυσε κάποια προβλήματα για τον Μουχάμμαντ, χρησιμοποιείται και σήμερα γενικώς και αορίστως από απολογητές του Ισλάμ, όταν βρίσκονται σε δύσκολη θέση με κάποια εδάφια. Αλλά ας δούμε πώς ερμηνεύουν τον στίχο αυτό παραδοσιακοί και έγκυροι εξηγητές του Κορανίου, τα ταφσίρ (εξηγήσεις) των οποίων δέχονται οι μουσουλμάνοι.

Ταφσίρ του Ibn Kathir

http://www.tafsir.com/default.asp?sid=3&tid=7700

The Mutashabihat and Muhkamat Ayat

Ο Αλλάχ δηλώνει ότι στο Κοράνι, υπάρχουν στίχοι που είναι Muhkamat, τελείως ξεκάθαροι και απλοί, και αυτοί είναι τα θεμέλια του Βιβλίου, που είναι κατανοητοί από όλους. Και υπάρχουν στο Κοράνι στίχοι που είναι Mutashabihat, όχι εντελώς σαφείς για πολλούς, ή μερικούς ανθρώπους.

(Και άλλοι όχι και τόσο σαφείς) καθώς έχουν πολλά νοήματα, μερικά που συμφωνούν με τους Muhkam και μερικοί που φέρουν άλλες κυριολεκτικές ενδείξεις, παρότι αυτά τα νοήματα μπορεί να μην είναι επιθυμητά.

Οι «ξεκάθαροι και απλοί» στίχοι είναι αυτοί που εξηγούν τις εντολές που ακυρώνουν άλλες, τα επιτρεπτά, τα απαγορευμένα, τους νόμους, τα όρια, τις υποχρεώσεις και τις εντολές που πρέπει να πιστεύονται και να εφαρμόζονται. Τα όχι και τόσο ξεκάθαρα περιλαμβάνουν τους ακυρωμένους στίχους, τις παραβολές, τους όρκους, και αυτά που πρέπει να πιστεύονται, αλλά όχι να εφαρμόζονται.

(Έτσι όσο γι’ αυτούς που στην καρδιά τους υπάρχει παρέκκλιση) σημαίνει, αυτούς που είναι παραπλανημένοι και παρεκκλίνουν από την αλήθεια στο ψεύδος.

(ακολουθούν αυτό που δεν είναι απόλυτα σαφές επ’ αυτού) σημαίνει, αναφέρονται στους [στίχους] Mutashabih, επειδή μπορούν να αλλοιώσουν τα νοήματά τους ώστε να τα προσαρμόσουν με τις ψευδείς ερμηνείες τους καθώς οι διατυπώσεις των Mutashabihat συμπεριλαμβάνουν τόσο ευρεία έκταση νοημάτων.

Όσο για τους στίχους Muhkam, δεν μπορούν να αλλοιωθούν επειδή είναι σαφείς και, έτσι, συνιστούν κατηγορηματική απόδειξη εναντίον των παραπλανημένων ανθρώπων… ζητούν να παραπλανήσουν αυτούς που τους ακολουθούν προσποιούμενοι ότι αποδεικνύουν τις καινοτομίες τους βασιζόμενοι στο Κοράνι – στο Mutashabih μέρος του – αλλά, αυτή είναι απόδειξη ενανντίον τους και όχι υπέρ τους. Για παράδειγμα, οι χριστιανοί μπορούν να ισχυριστούν ότι [ο Isa είναι θεϊκός επειδή] το Κοράνι δηλώνει ότι είναι το Πνεύμα του Αλλάχ και ο Λόγος του, τον οποίο έδωσε στη Μαρία, ενώ στο μεταξύ αγνοούν τις δηλώσεις του Αλλάχ,

(Αυτός [ο Isa] δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας δούλος (του ΑΛΛΑΧ), που τον περιβάλαμε με τη χάρη μας) [43:59], και,

(Πραγματικά, η κατάσταση του Ιησού μπροστά στον ΑΛΛΑΧ είναι όμοια μ’ εκείνη του Αδάμ. Τον έπλασε από χώμα και έπειτα του είπε «Γενηθήτω’ κι έγινε.

Υπάρχουν άλλα εδάφια που υποστηρίζουν σαφώς ότι ο Ιησούς δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά ένα από τα πλάσματα του Αλλάχ και ότι είναι δούλος και αγγελιαφόρος του Αλλάχ, ανάμεσα σε άλλους αγγελιαφόρους.[1]

Tafsir al-Jalalayn

http://quran.com/3/7

Είναι Εκείνος που σου αποκάλυψε το Βιβλίο, μέσα στο οποίο υπάρχουν εδάφια [που είναι] σαφή, ευκολονόητα σε αποδείξεις, κι αποτελούν το θεμέλιο του Βιβλίου, την αρχική βάση για αποφάσεις, και άλλα αλληγορικά, η σημασία των οποίων δεν είναι γνωστή, όπως τα εδάφια που ανοίγουν (είναι πρώτα σε) κάποια κεφάλαια. [2]

Ταφσίρ του Ibn Abbas

http://www.altafsir.com/Tafasir.asp?tMadhNo=2&tTafsirNo=73&tSoraNo=3&tAyahNo=7&tDisplay=yes&UserProfile=0&LanguageId=2

(Αυτός είναι που σου αποκάλυψε (Μουχάμμαντ), την Αγία Γραφή), που σου έστειλε τον Γαβριήλ με την Αγία Γραφή (όπου είναι σαφείς αποκαλύψεις) που παρουσιάζουν τα νόμιμα και τα παράνομα τα οποία δεν έχουν καταργηθεί και τα οποία θα εφαρμόζονται. (Αυτά είναι η ουσία του βιβλίου) είναι το θεμέλιο του Βιβλίου καθώς είναι το μεγαλύτερο θέμα σε κάθε βιβλίο. Είναι όλα που πρέπει να διενεργηθούν. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η ρήση του Αλλάχ: (Πες: Ελάτε, θα σας διαβάσω αυτά που ο Κύριός σας έκανε ιερό καθήκον για σας …) [6:151]. (Και άλλοι (που είναι) αλληγορικοί) ασαφείς στη σημασία τους για τους Εβραίους, όπως η χρήση των γραμμάτων του αλφαβήτου σύμφωνα με την αριθμητική τους αξία (hisab al-Jumal), σε τέτοιες περιπτώσεις όπως Alif. Lam. Mim, Alif. Lam. Mim. Sad, Alif. Lam Mim. Ra· Και Alif. Lam. Ra· Επίσης λέγεται ότι (άλλοι (που είναι) αλληγορικοί) σημαίνει: άλλα εδάφια που έχουν καταργηθεί και δεν είναι πλέον σε αυτά που πρέπει να εφαρμόζονται. (Αλλά εκείνοι) οι Εβραίοι Ka’b Ibn al-Ashraf, Huyayy Ibn Akhtab και Judayy Ibn Akhtab (στων οποίων τις καρδιές είναι αμφιβοίλα) σκεπτικισμός, αντίθεση και απόκλιση από την καθοδήγηση (επιδιώκουν, αληθώς, αυτό το οποίο είναι αλληγορικός ) στο Κοράνι ((για να προκαλέσουν) διαφωνίες) επιδιώκοντας τη δυσπιστία, αποδίδον τας συνεταίρους στον Αλλάχ, και εμμένοντας σταθερά στο λάθος στο οποίο βρίσκονται (με το να ζητούν να το εξηγήσουν) να καθορίσουν το μέλλον αυτού του έθνους, έτσι ώστε η κυριαρχία να επανέλθει πίσω σε αυτούς. (Κανείς δεν γνωρίζει την εξήγηση του) το μέλλον αυτού του έθνους (εκτός από τον Αλλάχ).[3]

Ο Ιμπν Αμπάς, από τους Σαχάμπα (συντρόφους) του Μουχάμμαντ, περιγράφει και το πλαίσιο στο οποίο «αποκαλύφθηκε» ο στίχος, ότι δηλαδή κάποιοι Εβραίοι ξενίζονταν με τα δυσνόητα ή και ακατανόητα σημεία του Κορανίου και έδιναν δικές τους εξηγήσεις σ’ αυτά. Τους αποδίδει μάλιστα και την πρόθεση, ότι ήθελαν να κυριαρχήσουν και πάλι πάνω στους Άραβες (προφανώς, όπως «κυριαρχούσαν» την εποχή που δεν υπήρχαν οι μουσουλμάνοι).

Σε γενικές γραμμές, οι μουσουλμάνοι απολογητές προσπαθούν να κουκουλώσουν τα «δύσκολα» σημεία του Κορανίου με διάφορες απατηλές εξηγήσεις:

1) ότι αναφέρονταν σε κάποια συγκεκριμένη εποχή ή περίπτωση και μόνο (κυρίως τα επιθετικά)

2) Ότι δεν είναι δυνατόν να ισχύουν γενικά επειδή το Κοράνι έχει μέσα κι άλλα με αντίθετο νόημα (συνήθως έτσι «δικαιολογούν» ό,τι δείχνει βία προς αλλόθρησκους και καταναγκασμό στη θρησκεία, επικαλούμενοι «ειρηνικά» εδάφια τα οποία όμως είναι ακυρωμένα από μεταγενέστερα βίαια, όπως τον «στίχο του σπαθιού»)

3) ότι δεν λένε αυτό που φαίνεται ότι λένε, αλλά κάτι άλλο, και ότι κανείς «δεν μπορεί να εξηγήσει το Κοράνι χωρίς ταφσίρ.» Όταν και τα ταφσίρ επιβεβαιώσουν ότι το Κοράνι λέει αυτά που ο μουσουλμάνος θέλει να κουκουλώσει, τότε επιστρατεύεται το άλλο «επιχείρημα» ότι οι εξηγητές δεν είναι αλάνθαστοι (βέβαια γίνονται δεκτοί ως σωστοί όταν η ερμηνεία που δίνουν βολεύει τους απολογητές), ή ότι υπάρχει και κάποιος άλλος εξηγητής που λέει το αντίθετο, ή που δεν αναφέρει αυτό που αναφέρει ο εξηγητής που τους ξεσκεπάζει. Και

4) ότι τα «δύσκολα» εδάφια είναι αλληγορικά.

Μερικοί απολογητές προσπαθούν να χαρακτηρίσουν ως «αλληγορικό» το σχίσιμο της σελήνης από τον Μουχάμμαντ, ή το ότι η γη είναι επίπεδη, διδασκαλία που εξάγεται από περισσότερα από ένα κορανικά εδάφια. Όμως οι εξηγητές του Κορανίου δεν έχουν την ίδια γνώμη: Για παράδειγμα, στο asbāb an-nuzūl αναφέρεται ότι πολλοί σαχάμπα είπαν ότι πραγματικά ο Μουχάμμαντ έσχισε στα δυο τη σελήνη, και οι Κουραϊσίτες τον κατηγόρησαν για μαγεία ενώ ο Αλλάχ επιβεβαίωσε ότι σχίστηκε η σελήνη. Δεν υπάρχει τίποτα αλληγορικό εδώ, λοιπόν.[4] Επίσης σχετικά με τη γη που ο Αλλάχ «την άπλωσε επίπεδη», σύμφωνα με το ταφσίρ αλ-Τζαλαλαΰν «αυτό σε μια κυριολεκτική ανάγνωση υποδεικνύει ότι η γη είναι επίπεδη, πράγμα που είναι η γνώμη της πλειονότητας των λογίων του [αποκεκαλυμμένου] Νόμου, και δεν είναι μια σφαίρα, όπως θεωρούν οι αστρονόμοι (ahl al-hay’a), έστω και αν αυτό [το τελευταίο] (δηλ. το ότι η γη είναι σφαιρική) δεν έρχεται σε αντίθεση με κανένα από τους στύλους του Νόμου.»[5] Βλέπουμε δηλαδή ότι «η πλειονότητα των λογίων’ δεν βλέπει τίποτα αλληγορικό στο εδάφιο: η γη είναι επίπεδη και όχι μια σφαίρα, επειδή έτσι λέει το Κοράνι.

Επίσης, όπως είδαμε πιο πριν: «οι στίχοι που εξηγούν τις εντολές που ακυρώνουν άλλες, τα επιτρεπτά, τα απαγορευμένα, τους νόμους, τα όρια, τις υποχρεώσεις και τις εντολές που πρέπει να πιστεύονται και να εφαρμόζονται [όπως π.χ. σφάξτε τους παγανιστές, βάλτε τους Εβραίους και χριστιανούς να πληρώσουν φόρο, επιτρέπεται ο γάμος με κορίτσια τόσο μικρά που ακόμη δεν έχουν περίοδο, οι γυναίκες έχουν ελαττωματική μνήμη και γι’ αυτό χρειάζονται δύο γυναίκες μάρτυρες αντί για έναν άντρα σε δικαιοπραξίες, οι γυναίκες να παίρνουν μικρότερο μερίδιο από την κληρονομιά συγκριτικά με τους άντρες, οι άντρες πλάστηκαν απ’ τον Αλλάχ ανώτεροι απ’ τις γυναίκες, στον Μουχάμμαντ επιτρέπεται το σεξ με όποια γυναίκα θέλει] δεν είναι ποτέ αλληγορικοί. Παράλληλα δεν μπορούν να είναι αλληγορικοί στίχοι που υποστηρίζονται σαφώς από αντίστοιχα χαντίθ, όπως αυτό με τις επτά επίπεδες γαίες. Έτσι τελικά, η χρήση του επιχειρήματος για τους «αλληγορικούς στίχους» δεν προσφέρει μεγάλη υπηρεσία στους απολογητές του Ισλάμ.

Δεν ξέρουμε αν «οι άνθρωποι που έχουν κατανόηση» βγάζουν άκρη από τα ακατανόητα γράμματα στην αρχή κάποιων κεφαλαίων του Κορανίου, πάντως κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι προέρχοναι από κώδικες που ο Μουχάμμαντ αντέγραψε χωρίς να γνωρίζει τη σημασία τους, και οι ίδιοι τα αποκρυπτογράφησαν. Ας δούμε μια τέτοια ενδιαφέρουσα προσπάθεια ερμηνείας των «ακατανόητων» γραμμάτων.

Όποιος δεν βλέπει εδώ την οθόνη από το βίντεο του YouTube, ο δεσμός είναι αυτός: http://www.youtube.com/watch?v=6htjDd5ZgcU

---

[1] Tafsir Ibn Kathir

http://www.tafsir.com/default.asp?sid=3&tid=7700

The Mutashabihat and Muhkamat Ayat

Allah states that in the Qur’an, there are Ayat that are Muhkamat, entirely clear and plain, and these are the foundations of the Book which are plain for everyone. And there are Ayat in the Qur’an that are Mutashabihat not entirely clear for many, or some people.

(And others not entirely clear) as they have several meanings, some that agree with the Muhkam and some that carry other literal indications, although these meaning might not be desired.

The Muhkamat are the Ayat that explain the abrogating rulings, the allowed, prohibited, laws, limits, obligations and rulings that should be believed in and implemented. As for the Mutashabihat Ayat, they include the abrogated Ayat, parables, oaths, and what should be believed in, but not implemented.

(So as for those in whose hearts there is a deviation) meaning, those who are misguided and deviate from truth to falsehood,

(they follow that which is not entirely clear thereof) meaning, they refer to the Mutashabih, because they are able to alter its meanings to conform with their false interpretation since the wordings of the Mutashabihat encompass such a wide area of meanings.

As for the Muhkam Ayat, they cannot be altered because they are clear and, thus, constitute unequivocal proof against the misguided people. …they seek to misguide their following by pretending to prove their innovation by relying on the Qur’an — the Mutashabih of it — but, this is proof against and not for them. For instance, Christians might claim that [`Isa is divine because] the Qur’an states that he is Ruhullah and His Word, which He gave to Mary, all the while ignoring Allah’s statements,

(He [`Isa] was not more than a servant. We granted Our favor to him.) [43:59], and,

(Verily, the likeness of `Isa before Allah is the likeness of Adam. He created him from dust, then (He) said to him: «Be!» and he was.) [3:59].

There are other Ayat that clearly assert that `Isa is but one of Allah’s creatures and that he is the servant and Messenger of Allah, among other Messengers.

[2] Tafsir al-Jalalayn

http://quran.com/3/7

He it is Who revealed to you the Book, wherein are verses [that are] clear, lucid in proof, forming the Mother Book, the original basis for rulings, and others allegorical, whose meanings are not known, such as the opening verses of some sūras.

[3] Tafsir Ibn Abbas

http://www.altafsir.com/Tafasir.asp?tMadhNo=2&tTafsirNo=73&tSoraNo=3&tAyahNo=7&tDisplay=yes&UserProfile=0&LanguageId=2

(He it is Who hath revealed unto thee (Muhammad) the Scripture) who sent you Gabriel with the Scripture (wherein are clear revelations) expositing the lawful and unlawful which are not abrogated and which are acted upon. (They are the substance of the Book) they are the foundation of the Book as they are the leading theme in each book. They are all acted upon. An example of this is the saying of Allah: (Say: Come, I will recite unto you that which your Lord hath made a sacred duty for you…) [6:151]. (And others (which are) allegorical) vague in their meanings to the Jews, like the use of the letters of the alphabet according to their numerical value (hisab al-Jumal) in such instances as Alif. Lam. Mim, Alif. Lam. Mim. Sad, Alif. Lam Mim. Ra; and Alif. Lam. Ra; it is also said that (others (which are) allegorical) means: other verses that are abrogated and no longer acted upon. (But those) the Jews Ka’b Ibn al-Ashraf, Huyayy Ibn Akhtab and Judayy Ibn Akhtab (in whose hearts is doubt) scepticism, opposition and deviance from guidance (pursue, forsooth, that which is allegorical seeking) in the Qur’an ((to cause) dissension) pursuing disbelief, ascribing partners to Allah, and holding fast to the error they are in (by seeking to explain it) to determine the future of this nation so that dominion reverts back to them. (None knoweth its explanation) the future of this nation (save Allah).

[4] http://www.altafsir.com/AsbabAlnuzol.asp?SoraName=54&Ayah=0&search=yes&img=A

(The hour drew nigh and the moon was rent in twain) [54:1]. Abu Hakim ‘Aqil ibn Muhammad al-Jurjani informed us (through verbal authorisation)> Abu’l-Faraj al-Qadi> Muhammad ibn Jarir> al-Husayn ibn Abi Yahya al-Maqdisi> Yahya ibn Hammad> Abu ‘Awanah> al-Mughirah> Abu’l-Duha> Masruq> ‘Abd Allah who said: “The moon was split at the time of the Messenger of Allah, Allah bless him and give him peace, so the Quraysh said: ‘This is an act of sorcery from the son of Abu Kabshah; he has cast a spell on you. Ask, therefore, the travellers whether they saw the moon split’. They asked some travellers and they confirmed it. Allah, exalted is He, then revealed (The hour drew nigh and the moon was rent in twain. And if they behold a portent they turn away and say: Prolonged illusion) [54:1-2]”.

[5] http://www.quran.com/88/20 Tafsir al-Jalalayn

Και τη γη, πώς απλώθηκε επίπεδη; Και, επομένως, να συναγάγεται από αυτό η δύναμη του Θεού, ας είναι υπερυψωμένος Αυτός, και η Μοναδικότητά Του; Η αρχή με την [αναφορά στις] καμήλες είναι επειδή αυτές είναι πιο κοντά σε επαφή με αυτό [τη γη] από οποιοδήποτε άλλο [ζώο]. Όσο για τα λόγια του «sutihat», «την άπλωσε επίπεδη», αυτό σε μια κυριολεκτική ανάγνωση υποδεικνύει ότι η γη είναι επίπεδη, πράγμα που είναι η γνώμη της πλειονότητας των λογίων του [αποκεκαλυμμένου] Νόμου, και δεν είναι μια σφαίρα, όπως θεωρούν οι αστρονόμοι (ahl al-hay’a), έστω και αν αυτό [τελευταίο] (δηλ. το ότι η γη είναι σφαιρική) δεν έρχεται σε αντίθεση με κανένα από τους στύλους του Νόμου.

Αγγλικό κείμενο:

And the earth, how it was laid out flat?, and thus infer from this the power of God, exalted be He, and His Oneness? The commencing with the [mention of] camels is because they are closer in contact with it [the earth] than any other [animal]. As for His words sutihat, ‘laid out flat’, this on a literal reading suggests that the earth is flat, which is the opinion of most of the scholars of the [revealed] Law, and not a sphere as astronomers (ahl al-hay’a) have it, even if this [latter] does not contradict any of the pillars of the Law.