Σειρά «επιστημονικά θαύματα του Κορανίου»: Θαμούντ, μαγικές καμήλες και Ναβαταίοι

Συχνά ακούμε από μουσουλμάνους ότι ο Μουχάμμαντ δεν έκανε θαύματα, κι ότι το μόνο του θαύμα είναι το τέλειο Κοράνι, το οποίο του δόθηκε από τον Αλλάχ και είναι αλάνθαστο, γεμάτο επιστημονικά θαύματα κ.α. Ένα από τα θαύματα που περιγράφονται στο Κοράνι είναι αυτό του «προφήτη Σάλιχ» ο οποίος υποτίθεται ότι έζησε στη Σαουδική Αραβία. Ας δούμε την ιστορία του «προφήτη Σάλιχ» σε τέσσερα στάδια: τι λέει το Κοράνιο, γιατί λέει αυτά που λέει, τι λένε σχετικά η ιστορία και η αρχαιολογία, και πώς οι μουσουλμάνοι επιλύουν τη διαφορά μεταξύ Κορανίου και επιστημών.

Το Κοράνι επαναλαμβάνει σε πολλά σημεία την ιστορία του Σάλιχ. Αυτός συνήθως είναι μέσα σε μια τριάδα αρχαίων προφητών, που αποτελείται από τον Νώε που επέζησε από τον κατακλυσμό, τον Χούντ από τη φυλή των Αντ, και τον Σάλιχ από τη φυλή των Θαμούντ. Οι περισσότεροι μουσουλμάνοι ιστορικοί και σχολιαστές του Κορανίου, συμπεριλαμβανομένων των Ιμπν Καθίρ και Αλ Τάμπαρι, τοποθετούν τον Σάλιχ περίπου δύο αιώνες μετά τον Νώε. Πιστεύουν ότι η «γενιά μετά τον Νώε και τον αγγελιοφόρο της» (Κοράνιο 23:31,32) αναφέρεται στους Αντ και τον Χούντ, και οι «άνθρωποι του αιώνα μετά την εν λόγω γενεά» (Κοράνιο 23:42) αναφέρεται στους Θαμούντ και τον Σάλιχ. Ο ακόλουθος στίχος, Κοράνι 23:44, δείχνει ότι πολλοί προφήτες είχαν αποσταλεί πριν από τον Μωυσή (Κοράνιο 23:45). Αυτό είναι σε συμφωνία με το Κοράνι 14:8,9, όπου ο Μωυσής δήλωσε ότι αυτοί οι τρεις προφήτες (Νώε, Χούντ, και Σάλιχ) έζησαν πολύ πριν από αυτόν. Έτσι ο Σάλιχ και η φυλή Θαμούντ, σύμφωνα με το Κοράνιο, έζησαν πολλές χιλιάδες χρόνια πριν.

Το Κοράνι 7:73-78, 15:80-84 και πολλά άλλα κείμενα λένε την βασική ιστορία. Η φυλή Θαμούντ ζούσε σε μια βραχώδη περιοχή που ονομάζεται Αλ Hijir (που σημαίνει βράχος στα αραβικά), και λάξευαν τα σπίτια τους από βράχια. Ήταν ειδωλολάτρες, και ο Αλλάχ έστειλε έναν δικό τους, τον προφήτη Σάλιχ, για να τους καλέσει σ’ Αυτόν. Όταν οι Θαμούντ προκάλεσαν τον Σάλιχ να παράγει μια ζωντανή καμήλα από έναν λίθο αν ήθελε να τον πιστέψουν, αυτός το έκανε. Εμφανίστηκε μια τεράστια έγκυος καμήλα, και σύντομα γέννησε ένα καμηλάκι. Ακολουθώντας τις οδηγίες του Σάλιχ, οι άνθρωποι δημιούργησαν ένα σύστημα όπου μόνο η καμήλα θα μπορούσε να πίνει νερό από τα πηγάδια τους κάθε δεύτερη μέρα. Οι άνθρωποι με τη σειρά τους θα έπιναν όλοι το γάλα της καμήλας. Μερικά μέλη της φυλής επαναστάτησαν και σκότωσαν την καμήλα. Ο Αλλάχ έστειλε τότε σεισμό για να τους καταστρέψει μέσα στα σπίτια τους.

Όταν ο Μουχάμμαντ πέρασε από την περιοχή καθώς πήγαινε να κάνει επιδρομή στο Tabuk, προειδοποίησε το στρατό του να μην εισέλθει στα σπίτια τα λαξευμένα στο βράχο παρεκτός κι αν ήταν δακρυσμένοι, από φόβο μην έχουν την ίδια τύχη με τους αρχικούς κατοίκους. Για το λόγο αυτό, ορισμένοι Σαουδάραβες ουλεμάδες εξακολουθούν να αντιτάσσονται σε κάθε τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Όμως, από πού προέρχεται αυτή η ιστορία;

Ο Umayya ibn Abu al-Salt ήταν ποιητής και ένας από τους συγγενείς του Μουχάμμαντ. Πολυάριθμα  Χαντίθ αναφέρονται στην εκτίμηση που είχε ο Μουχάμμαντ στην ποίηση του Umayya. Στο Sahih Muslim βλέπουμε τον Μουχάμμαντ να ρωτά έναν οπαδό του, εάν έχει υπόψη του κάτι από την ποίηση του Umayya. Αφού ο άντρας απήγγειλε λίγους στίχους, ο Μουχάμμαντ του ζήτησε να συνεχίσει, έως ότου ο άνθρωπος απήγγειλε εκατό δίστιχα.

Ένας από τους πρώτους μουσουλμάνους ιστορικούς, ο Ibn Hajar Al Askalani έγραψε ότι ο Μουχάμμαντ συχνά καθόταν με τη Fariah, την αδελφή του Umayya, και αυτή του απήγγειλλε ποιήματα του αδελφού της. Μεγάλο μέρος αυτής της ποίησης εμφανίστηκε αργότερα στο Κοράνιο. Οι γραμμές του Umayya είναι:

Ο Θεός των ουρανών και της γης
Και κύριος των βουνοκορφών
Τα δημιούργησε και τα φύτεψε σταθερά
Δίχως ορατούς στύλους ή σχοινιά
Τα έφτιαξε και τα στόλισε με φως
Από τον ήλιο και το φεγγάρι
Έβαλε τους διάττοντες αστέρες στο σκοτάδι
Ρίχνοντάς τους ταχύτερα από βέλη.

Αυτό είναι που είπε ο Μουχάμμαντ στο Κοράνιο 31:10: «Δημιούργησε τον ουρανό δίχως ορατούς στύλους, και φύτεψε βουνά σταθερά στη γη».

Ο Umayya πρωτοαφηγήθηκε επίσης στην ποίησή του την περίφημη ιστορία με τους αγγέλους που εμφανίστηκαν και άνοιξαν το στήθος του για ν’ αφαιρέσουν ένα «θρόμβο ακαθαρσίας», (λες και η αμαρτία είναι ένας σωματικός θρόμβος!). Στη συνέχεια η ίδια ιστορία αναπροσαρμόστηκε από τον Μουχάμμαντ, και αναφερόταν πια στον δικό του θώρακα.

Στην ποίηση του Umayya περιλαμβάνεται και ο τοπικός λαϊκός μύθος του Σάλιχ και της μαγικής καμήλας του. Ο Umayya έδωσε ακόμα περισσότερες λεπτομέρειες από ό, τι έκανε ο Μουχάμμαντ: Περιέγραψε την καμήλα να βγαίνει από τον λίθο, αλλά και το νεογέννητο καμηλάκι της.

(Μια ενδιαφέρουσα πλευρά της ιστορίας είναι ότι ο Umayya ibn Abu al-Salt δεν έγινε ποτέ Μουσουλμάνος, όπως και οι περισσότεροι από τους συγγενείς του Μουχάμμαντ. Σύμφωνα με ένα Χαντίθ, όταν ο Umayya περνούσε από το νεκροταφείο όπου ήταν θαμμένοι αυτοί που σκοτώθηκαν στη μάχη της Μπαντρ, σχολίασε, «Μα τον Αλλάχ, αν πραγματικά ήταν προφήτης δεν θα είχε σκοτώσει τον ίδιο τον λαό του.»)
Ο Μουχάμμαντ ήξερε καλά τα κτίρια τα λαξευμένα στα βράχια στην περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως Madayn Salah. Ήταν μέσα στα δρομολόγια των καραβανιών μεταξύ της Μέκκας και της Συρίας, και τα είχε κατά πάσα πιθανότητα δει ως νεαρός άνδρας στα ταξίδια του. Πήρε απλά τους θρύλους, είπε ότι συνέβησαν σ’ εκείνη την τοποθεσία, πρόσθεσε τη συνηθισμένη προειδοποίηση του, «Ό,τι συνέβη σε αυτούς θα συμβεί σε σας, αν δεν με ακολουθήσετε» και τους έβαλε στο Κοράνιο.

Μέρος τρίτο: τι λένε η ιστορία και η αρχαιολογία; Αυτό θα το πούμε πολύ σύντομα, γιατί όλοι όσοι ενδιαφέρονται για περαιτέρω έρευνα μπορούν να βρουν πολλά διαθέσιμα στοιχεία online.

Τα άφθονα αρχαιολογικά ευρήματα που βρίσκουμε στη δυτική Σαουδική Αραβία, καθώς και τα έγγραφα από τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους ιστορικούς και γεωγράφους, καθιστούν εύκολο το να καθορίσουμε με μεγάλη βεβαιότητα ποιοι έζησαν πού, και πότε.

Μια αραβική φυλή γνωστή ως Λίχυοι (Lihyans) ή Δαιδανίτες κατέλαβαν την περιοχή του Al Hijir τον 4ο π.Χ. αιώνα. Περίπου τρεις αιώνες αργότερα, η περιοχή καταλήφθηκε από τους Ναβαταίους που ήρθαν από την Πέτρα της Ιορδανίας. Οι Ναβαταίοι με τη σειρά τους κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Οι Ναβαταίοι έφτιαχναν από τα βράχια λαξευτούς τάφους για τους νεκρούς, και οι τάφοι αυτοί εξακολουθούν να υφίστανται και σήμερα.

Η φυλή Θαμούντ εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία, όταν νικήθηκαν από τον βασιλιά Σαργών τον Β΄ το 715 π.Χ.. Εξακολουθούσαν να υπάρχουν ως αραβική φυλή μέχρι που τον 5ο αι. μ.Χ. εξαφανίστηκαν. Παρόλο που ζούσαν σε διάφορα μέρη της Σαουδικής Αραβίας, δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι οι Θαμούντ έζησαν ποτέ στην Αλ Hijir. Ίχνη γραφής των Θαμούντ βρέθηκαν στη νότια περιοχή του Tabuk, αλλά πρόκειται για αρκετή απόσταση βόρεια του Madayn Saleh. Οι Σαουδάραβες αρχαιολόγοι συμφωνούν με τις μη μουσουλμάνους ομολόγους τους ότι τα ερείπια στο Madayn Saleh είναι εκατό τοις εκατό Ναβαταϊκά.

Μια γρήγορη ανασκόπηση των διαφορών μεταξύ αρχαιολογίας και Κορανίου αναφέρει τα εξής:

1. Το Κοράνι λέει ότι οι Θαμούντ έζησαν αμέσως μετά τον Νώε και πριν από τον Μωυσή. Η Αρχαιολογία τους τοποθετεί στην εποχή από τον 7ο αι. π.Χ. έως τον 5ο αι. μ.Χ.

2. Το Κοράνι λέει ότι οι Θαμούντ ζούσαν στην περιοχή του Al Hijir. Η Αρχαιολογία λέει ότι εκεί ζούσαν οι Λίχυοι και άλλες φυλές.

3. Το Κοράνι λέει ότι οι Θαμούντ λάξευαν τα σπίτια τους στα βράχια. Η Αρχαιολογία λέει ότι τα λαξευτά κτίρια ήταν τάφοι που είχαν κατασκευαστεί από τους Ναβαταίους (και ο Μουχάμμαντ, που δεν ήξερε τίποτα για τους Ναβαταίους, δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι επρόκειτο για τάφους, και όχι για σπίτια).

Τώρα ερχόμαστε στο τελευταίο μέρος: πώς οι μουσουλμάνοι διευθετούν τις διαφορές μεταξύ Κορανίου και Αρχαιολογίας; Αυτό είναι εύκολο. Στα ξενοδοχεία στην Αλ Ούλα, υπάρχουν δύο είδη τουριστών. Το ένα αποτελούν ομάδες από χώρες της Δύσης, που ενδιαφέρονται για την αρχαιολογία της περιοχής. Το δεύτερο είναι μπουλούκια μουσουλμάνων προσκυνητών από την Ινδονησία, τη Σρι Λάνκα, τη Μαλαισία, και άλλες μουσουλμανικές χώρες που πέρασαν την ημέρα στο Madayn Saleh, ως μέρος του προσκυνηματικού (Χατζ ή umrah) οργανωμένου ταξιδιού τους. Οι (μουσουλμάνοι) ξεναγοί μιλούν στο πρώτο είδος τουριστών για την αρχαιολογική ιστορία της περιοχής, τους Ναβαταίους, τα λαξευτά στα βράχια κτίριά τους, και την ιστορία τους. Οι μουσουλμάνοι προσκυνητές δεν μαθαίνουν τίποτα γι ‘αυτά. Οι ξεναγοί τους τους λένε για τον Σάλιχ και τη μαγική καμήλα που δημιουργήθηκε από έναν βράχο. Πάνε στην πατρίδα τους για να πουν στα παιδιά τους για τους χιλιάδες Θαμούντ που παρατάσσονταν να πιουν φρέσκο γάλα από το μαστό της μαγικής καμήλας του Σάλιχ, και ο θρύλος παραδίδεται από γενιά σε γενιά.

Αν είσαι μουσουλμάνος/μουσουλμάνα, θέλουμε να σου κάνουμε μια ερώτηση. Σε ποια ομάδα τουριστών θα προτιμούσες να είσαι; Τι θα ήθελες να ακούσεις από τον ξεναγό σου; Την ιστορία των Ναβαταίων, ή την ιστορία της μαγικής καμήλας;